Triển vọng phát triển của zkEVM L1 Ethereum

Dường như có một sự hiểu lầm phổ biến rằng Ethereum chỉ có thể được mở rộng thông qua L2. Quan điểm này có thể một phần xuất phát từ việc tôi quá chú trọng vào L2 Rollup mà đã bỏ qua thảo luận về lộ trình mở rộng L1. Trong bối cảnh L2 đã được hiểu, chấp nhận và áp dụng rộng rãi như hiện nay, đã đến lúc điều chỉnh nhận thức sai lệch này. Đáng chú ý là, Arbitrum One đã trở thành chuỗi hợp đồng thông minh lớn thứ hai chỉ sau Ethereum L1.

Trước tiên, chúng ta cần làm rõ một hiểu lầm nghiêm trọng hơn: "ETH" chỉ có thể mở rộng thông qua L2. Trên thực tế, với tư cách là một tài sản tiền tệ, ETH có thể được mở rộng qua nhiều phương thức khác nhau, bao gồm L1, chuỗi bên, các L1 khác, L2, cấu trúc tương tự L2 (như chuỗi validum và optimistic), thậm chí là các nhà cung cấp dịch vụ trung tâm.

Hàng triệu ETH đã được cầu nối tới các chuỗi L2 và không phải L2, còn một số lượng đáng kể tồn tại trong môi trường không phải blockchain. Mặc dù ETH trên L1 và L2 trưởng thành cung cấp bảo đảm an toàn gốc, nhưng các giải pháp khác mặc dù có giả định an toàn khác nhau, vẫn có thể mở rộng ETH hoặc tài sản Ether. Lấy Bitcoin làm ví dụ, nó chủ yếu mở rộng thông qua các dịch vụ tập trung, nhưng vẫn là tài sản thống trị trong ngành. Điều này cho thấy một tài sản có giá trị, chìa khóa nằm ở việc giành được niềm tin của 1% người giàu nhất, các gia đình và tổ chức.

Điều quan trọng là phải phân biệt ETH (hoặc Ether) với Ethereum bản thân nó. Ví dụ, mặc dù một số chuỗi mở rộng ngăn xếp công nghệ của Ethereum và thiết lập cầu nối với ETH và ERC-20, nhưng có thể không được coi là mở rộng mạng lưới Ethereum bản thân.

Hãy quay lại chủ đề nâng cấp Ethereum L1 lên zkEVM. Việc mở rộng blockchain bằng ZKP là một khái niệm đã có từ lâu, có thể được đề xuất đầu tiên cho Bitcoin. Nghiên cứu ZK-SNARKing Ethereum đã phát triển nhanh chóng vào năm 2020 với sự ứng dụng thực tế của ZK rollup. Thuật ngữ "zkEVM" đã bắt đầu lan rộng từ năm 2021, và đội ngũ khám phá quyền riêng tư và mở rộng của quỹ Ethereum đã đóng vai trò quan trọng trong sự đổi mới L1-zkEVM.

Các lộ trình thực hiện nâng cấp L1 zkEVM có thể bao gồm: đầu tiên là kiểm tra Type-2/2.5 và Type-1 zkEVM rollup trong môi trường sản xuất. Thứ hai, thực hiện các điều kiện tiên quyết như EIP-4844, không trạng thái và PBS. Tiếp theo, giới thiệu cầu Enshrined zkEVM, cho phép triển khai Type-1 zkEVM trên L1, điều này sẽ cung cấp thử nghiệm thực tế cho mã và zk mạch sẽ được sử dụng cuối cùng cho L1 zkEVM.

Một khi các bước này hoàn tất, lớp thực thi L1 đã sẵn sàng cho việc nâng cấp zkEVM. Các nhà xây dựng sẽ sắp xếp giao dịch, tạo chứng cứ và gửi đến lớp đồng thuận. Các nút không phải nhà xây dựng chỉ cần xác minh các chứng cứ này, từ đó xác minh hiệu quả một lượng lớn giao dịch, bao gồm cả L2, L3, v.v.

Cầu zkEVM được tôn vinh có thể tiếp tục tồn tại trên lớp thực thi L1, hoặc được chuyển đến lớp đồng thuận. Một phương án khả thi là thiết lập một rollup L1 được tôn vinh chuẩn hóa, đồng thời giữ lại nhiều rollup L2 được tôn vinh Type-0 và rollup L2 truyền thống cũng như sovereign.

Cần lưu ý rằng enshrined L2 rollup có những thỏa hiệp cụ thể. Ban đầu, zkEVM có thể chậm và chức năng hạn chế, chu kỳ nâng cấp dài. Chúng sẽ hoàn toàn được thực hiện bởi các nhà vận hành nút Ethereum, thiếu quản trị độc lập. Do đó, đổi mới có thể chủ yếu xảy ra trên các L2 truyền thống, dự kiến đa số người dùng vẫn sẽ chọn sử dụng những nền tảng này.

Việc hiện thực hóa tầm nhìn này có thể mất khá nhiều thời gian, thậm chí có thể sẽ không bao giờ đạt được zkEVM trên L1. Tuy nhiên, bất kể kết quả cuối cùng là gì, chúng ta đang tiến về một kỷ nguyên mới của công nghệ blockchain. Mặc dù chi tiết có thể thay đổi theo thời gian, nhưng tinh thần thúc đẩy sự tiến bộ công nghệ thì luôn không thay đổi.